Bezdomność jest szeroko rozumianym problemem społecznym zarówno w aspekcie socjologicznym jak i psychologicznym. Wieloaspektowość tego zjawiska wynika z szeregu przyczyn prowadzących do bezdomności. Jest to zatem względnie trwała sytuacja człowieka nie posiadającego własnego mieszkania albo w ogóle pozbawionego dachu nad głową. Wśród tej grupy można wyróżnić osoby bezdomne z przymusu, bądź z wyboru. Problemem społecznym jest brak zatrudnienia a co za tym idzie brak możliwości korzystania ze świadczeń medycznych przysługujących osobom ubezpieczonym.

Stowarzyszenie Lekarzy Nadziei prowadzące Przychodnię dla Ludzi Ubogich i Bezdomnych przy ul. Smoleńsk w Krakowie, stara się realizować swoje przesłanie o prawie do godnego traktowania ludzi wykluczonych, w ramach pomocy medycznej. Osoby bezdomne są znacznie bardziej narażone na występowanie chorób cywilizacyjnych, przewlekłych, zakaźnych. Starając się wypełniać swoją misję, SLN podejmuje różne działania, nie tylko lecznicze, ale też profilaktyczne. W ubiegłym roku zaowocowało to przeprowadzeniem badań profilaktycznych w populacji osób bezdomnych, zmierzających do wykrycia zakażenia gruźlicą i zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby. Badania przeprowadzono ze środków MOPS w Krakowie. Okres realizacji I edycji lipiec – wrzesień 2019 i II edycji od października do grudnia 2019.

W trakcie realizacji programu napotkano na szereg trudności, wynikających ze specyfiki grupy badanych pacjentów; nie zgłaszanie się w wyznaczonych terminach do badań a potem na wizytę lekarską, brak możliwości kontaktu z pacjentem (brak telefonu lub fałszywy numer), podejrzenie fałszowania badań plwociny (co wymusiło aneksowanie I edycji badania w celu zamiany badania plwociny na testy IGRA), brak wiarygodnego wywiadu, brak wcześniejszej dokumentacji medycznej i radiologicznej, brak objęcia świadczeniami społecznej służby zdrowia w sytuacjach wymagających dalszych badań lub leczenia innego niż gruźlicy. Obserwując te trudności modyfikowano procedury realizacji programu, w celu uzyskania jak największej wiarygodności.

W ramach programu przebadano 60 pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego lub podającymi kontakt z osobami chorymi. Badano nie tylko pacjentów zgłaszających się do Przychodni, ale również panie pielęgniarki badały kontakty w Przytulisku Brata Alberta. U wszystkich pacjentów z objawami lub podejrzanych, wykonano badanie radiologiczne klatki piersiowej w Pracowni Radiologicznej przy ulicy Smoleńsk. Testy wydzielania interferonu gamma T-SPOT .TB  były wykonywane w Pracowni Bakteriologii Prątka ul. Ułanów. Nad koordynacją wszystkich działań, pobieraniem badań, przewożeniem materiału do analizy, dokumentacją medyczną, czuwał personel lekarski (K. Komnata, A. Kopta, M. Kopciuch) oraz pielęgniarski (Z. Zachara, K. Sarek). Taka współpraca zaowocowała wykryciem dwóch przypadków zachorowania gruźlicy oraz jednej wznowy gruźlicy. Stwierdzono jeden przypadek odmy opłucnowej i kilka przypadków zmian zapalnych oraz zmian poswoistych. Zgodnie z rozpoznaniem pacjenci byli poddani leczeniu szpitalnemu bądź też swoistemu leczeniu farmakologicznemu. Łącznie udzielono ponad stu porad lekarskich.    

Stowarzyszenie Lekarzy Nadziei pragnie podziękować wszystkim zaangażowanym w pomoc przy realizacji programu profilaktyki gruźlicy wśród bezdomnych.

Wydaje się, że wszystkie akcje profilaktyczne zmierzające do ograniczenia zachorowań w tej grupie społecznej powinny nadal znajdować wsparcie organów samorządowych.

W dniu 4 marca 2020 r. w Domu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego przy ul. Radziwiłłowskiej 4 odbyło się – zorganizowane przez TLK i SLN wspólnie z  Krakowskim Towarzystwem Miłośników Historii Medycyny – zebranie z programem zatytułowanym „32 lata działalności Stowarzyszenia Lekarze Nadziei”.

Zebranie prowadził prof. dr hab. med. Igor Gościński, a prelegentem był dr n. med. Marian Kopciuch – Przewodniczący ZG SLN. W swoim wystąpieniu przedstawił działaczy wywodzących się z kręgu „Solidarności”, pomoc i współpracę z organizacjami humanitarnymi z krajów zachodnich, głównie z Francji. Pokazano zdjęcia archiwalne z misji humanitarnych nie tylko w Polsce, ale i na innych kontynentach niemal całego świata, poczynając od 1990 r. aż do 2019 r. (więcej na ten temat można wyczytać z monografii prof. Zbigniewa Chłapa „Lekarze Nadziei z pomocą bez granic”). Należy podkreślić, iż  początkowo w Polsce w różnych miastach  działało 6 Przychodni Lekarskich dla Ludzi Bezdomnych i Ubogich prowadzonych przez SLN – obecnie czynne są tylko  dwie: w Warszawie i Krakowie. Łącznie przyjętych zostało – od początku działalności SLN – około 500 tys. pacjentów; ludzi bezdomnych, skrajnie ubogich, nieubezpieczonych, migrantów, ofiar wojen.

Ważną rolę w działalności SLN spełnia Apteka Darów wraz z magazynem materiałów medycznych, która znajduje się na Osiedlu Dywizjonu 303 w Krakowie. Z możliwości otrzymania bezpłatnych leków korzystają liczni mieszkańcy Krakowa i Nowej Huty, w tym seniorzy i emeryci, bezdomni pacjenci, których nie stać na wykupienie leków w aptekach komercyjnych.

Apteka przekazuje leki również Przychodni dla Bezdomnych i Ubogich przy ul. Smoleńsk; łącznie w ubiegłym roku przekazała około 9.5 tys. opakowań leków.

Dzięki współpracy z Centrum Dzieła Pomocy św. Ojca Pio przy ul. Smoleńsk 4 w Krakowie, w którym mieści się obecnie nasza Przychodnia, uzyskaliśmy możliwość  przeprowadzenia  wielu dodatkowych działań ochronnych, wymiany odzieży oraz korzystania z łaźni i pralni.

Prof. Igor Gościński przypomniał odbywane zebrania TLK wspólnie z Stowarzyszeniem Lekarze Nadziei w latach 2003-2017, o bogatej tematyce – począwszy od problemów medycznych czwartego świata aż po  zebrania z cyklu „Błogosławiony Jan Paweł II i lekarze Krakowa”.

Na zakończenie spotkania dr n. med. Krystyna Komnata przedstawiła ostatnie wyniki przeprowadzonych badań w oparciu o  kontrakt z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej pn. „Badania profilaktyczne w populacji bezdomnych w kierunku wykrywania gruźlicy”. Rezultaty badań  nakazują  pilną kontynuację badań profilaktycznych w kierunku gruźlicy u kolejnej grupy bezdomnych.

Należy podkreślić, że nasza charytatywna działalność została doceniona przez władze państwowe, instytucje społeczne Warszawy i Krakowa, RPO  –  przekazujące nam liczne nagrody w postaci dyplomów: Ministerstwa Zdrowia, Wojewody, Marszałka Województwa, Wydziału Zdrowia i Pomocy Społecznej, a także ze strony instytucji zrzeszających Polaków za granicą, od Litwy po Ural i Afrykę.

W spotkaniu wzięli udział zaproszeni goście: poseł  Ireneusz  Raś, Witold Kramarz – dyrektor MOPS, Krzysztof Grzesik – dyrektor szpitala w Jarosławcu, członkowie SLN, TLK, siostry zakonne.

Stowarzyszenie Lekarze Nadziei, działając nieprzerwanie od stanu wojennego zawsze miało na względzie pomoc najbardziej potrzebującym i pomimo zmian, które zaszły w Polsce nadal dostrzega problem ludzi bezdomnych i ubogich, aktualny dla znacznej grupy naszego społeczeństwa.

Na zakończenie spotkania dr Marian Kopciuch w imieniu swoim, a w szczególności  nieobecnego na spotkaniu prof. Z. Chłapa, podziękował i wyraził szacunek i wdzięczność wszystkim Koleżankom i Kolegom Lekarzom, Paniom Pielęgniarkom, Wolontariuszom, Przyjaciołom, Darczyńcom, Instytucjom i Urzędom, OIL w Krakowie, TVP3  Kronika  – oraz  tym wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji zadań statutowych Stowarzyszenia.

Dr n. med. Marian Kopciuch

Przewodniczący ZG SLN

Reportaż ze spotkania w Kronice krakowskiej można obejrzeć:  TVP3,  7.03.2020, godz. 21.30  – Link: https://krakow.tvp.pl/1277328/kronika

10 lutego 2020 r. mieliśmy przyjemność gościć dra Dariusza Kościelniaka – Wiceprezesa ORL w Krakowie.

Dr Dariusz Kościelniak oglądał pomieszczenia Przychodni SLN dla Ludzi Bezdomnych i Ubogich przy ul. Smoleńsk 4 w Krakowie, zapoznał się ze strukturą działalności przychodni oraz wyposażeniem gabinetów specjalistów z zakresu geriatrii, kardiologii, ginekologii, laryngologii, neurologii/neurochirurgii, psychiatrii, psychologów, pracownią USG, ambulatorium chirurgicznym, punktem aptecznym. Żywo interesował się działalnością gabinetu stomatologicznego.

Tego samego dnia zapoznał się z Punktem Charytatywnym nieodpłatnego wydawania leków na os. Dywizjonu 303, pawilon nr 1 w Krakowie, gdzie nasi podopieczni zaopatrują, się w leki nierecepturowe, materiały i drobny sprzęt medyczny dla osób niepełnosprawnych oraz realizują recepty.

Wizyta dr Dariusza Kościelniaka zakończyła się w siedzibie ZG SLN przy al. Pokoju 7, rozmową w mojej obecności z p. Łucją Wrońską pracownikiem biura – przedstawiono trudności finansowe stowarzyszenia, braki sprzętowe – zwłaszcza drukarek.

W imieniu firmy „Ancomed” dr Dariusz Kościelniak zakupił i przekazał dla Stowarzyszenia dwie laserowe drukarki – za co serdecznie dziękujemy.

Na ręce Wiceprezesa ORL dra Dariusza Kościelniaka złożyłem podziękowanie za kolejne wsparcie i pomoc w działalności Stowarzyszenia Lekarze Nadziei, które udziela Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie.

dr med. Marian Kopciuch

Przewodniczący ZG SLN