Bezdomność jest szeroko rozumianym problemem społecznym zarówno w aspekcie socjologicznym jak i psychologicznym. Wieloaspektowość tego zjawiska wynika z szeregu przyczyn prowadzących do bezdomności. Jest to zatem względnie trwała sytuacja człowieka nie posiadającego własnego mieszkania albo w ogóle pozbawionego dachu nad głową. Wśród tej grupy można wyróżnić osoby bezdomne z przymusu, bądź z wyboru. Problemem społecznym jest brak zatrudnienia a co za tym idzie brak możliwości korzystania ze świadczeń medycznych przysługujących osobom ubezpieczonym.
Stowarzyszenie Lekarzy Nadziei prowadzące Przychodnię dla Ludzi Ubogich i Bezdomnych przy ul. Smoleńsk w Krakowie, stara się realizować swoje przesłanie o prawie do godnego traktowania ludzi wykluczonych, w ramach pomocy medycznej. Osoby bezdomne są znacznie bardziej narażone na występowanie chorób cywilizacyjnych, przewlekłych, zakaźnych. Starając się wypełniać swoją misję, SLN podejmuje różne działania, nie tylko lecznicze, ale też profilaktyczne. W ubiegłym roku zaowocowało to przeprowadzeniem badań profilaktycznych w populacji osób bezdomnych, zmierzających do wykrycia zakażenia gruźlicą i zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby. Badania przeprowadzono ze środków MOPS w Krakowie. Okres realizacji I edycji lipiec – wrzesień 2019 i II edycji od października do grudnia 2019.
W trakcie realizacji programu napotkano na szereg trudności, wynikających ze specyfiki grupy badanych pacjentów; nie zgłaszanie się w wyznaczonych terminach do badań a potem na wizytę lekarską, brak możliwości kontaktu z pacjentem (brak telefonu lub fałszywy numer), podejrzenie fałszowania badań plwociny (co wymusiło aneksowanie I edycji badania w celu zamiany badania plwociny na testy IGRA), brak wiarygodnego wywiadu, brak wcześniejszej dokumentacji medycznej i radiologicznej, brak objęcia świadczeniami społecznej służby zdrowia w sytuacjach wymagających dalszych badań lub leczenia innego niż gruźlicy. Obserwując te trudności modyfikowano procedury realizacji programu, w celu uzyskania jak największej wiarygodności.
W ramach programu przebadano 60 pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego lub podającymi kontakt z osobami chorymi. Badano nie tylko pacjentów zgłaszających się do Przychodni, ale również panie pielęgniarki badały kontakty w Przytulisku Brata Alberta. U wszystkich pacjentów z objawami lub podejrzanych, wykonano badanie radiologiczne klatki piersiowej w Pracowni Radiologicznej przy ulicy Smoleńsk. Testy wydzielania interferonu gamma T-SPOT .TB były wykonywane w Pracowni Bakteriologii Prątka ul. Ułanów. Nad koordynacją wszystkich działań, pobieraniem badań, przewożeniem materiału do analizy, dokumentacją medyczną, czuwał personel lekarski (K. Komnata, A. Kopta, M. Kopciuch) oraz pielęgniarski (Z. Zachara, K. Sarek). Taka współpraca zaowocowała wykryciem dwóch przypadków zachorowania gruźlicy oraz jednej wznowy gruźlicy. Stwierdzono jeden przypadek odmy opłucnowej i kilka przypadków zmian zapalnych oraz zmian poswoistych. Zgodnie z rozpoznaniem pacjenci byli poddani leczeniu szpitalnemu bądź też swoistemu leczeniu farmakologicznemu. Łącznie udzielono ponad stu porad lekarskich.
Stowarzyszenie Lekarzy Nadziei pragnie podziękować wszystkim zaangażowanym w pomoc przy realizacji programu profilaktyki gruźlicy wśród bezdomnych.
Wydaje się, że wszystkie akcje profilaktyczne zmierzające do ograniczenia zachorowań w tej grupie społecznej powinny nadal znajdować wsparcie organów samorządowych.
